Hayvan İçme Suyu (His) Göletleri

İzmir Büyükşehir Belediyesinin “Başka Bir Tarım Mümkün” vizyonuna uygun olarak mera ve yaban hayvanlarının temiz su ihtiyacı için Hayvan İçme Suyu (HİS) göletlerinde iyileştirme ve yenilerinin yapımı çalışmaları hızlandırıldı.
Küresel iklim değişikliği ve kuraklık nedeniyle kırsal kesimde hayvancılık ve hayvansal üretim de olumsuz etkilenmekte, üreticilerimiz, mevcut hayvan içme suyu (HİS) göletlerinde kuraklığa bağlı olarak yağışlar düzensizleştiğinden ve azaldığından büyük sıkıntılar yaşamaktadır.

Belediyemizce, her biri ortalama 3 ile 5 bin metreküp hacimli Hayvan İçme Suyu (HİS) göletlerinde yağış sonrası akışa geçen sular yüzey akış yoluyla biriktirilmektedir. Yaz aylarında tüm gününü arazide geçiren mera hayvanları için bir vahaya dönüşen göletler, kırsalda yaban hayatının korunabilmesine yönelik önemli yaşam alanları da sunmaktadır. İçme ve kullanma suyu sıkıntısı yaşanan mahallelerimizde yeterli sayıda Hayvan İçme Suyu (HİS) göletleri yapıldığında, içme suyu konusunda da tasarruf sağlanmış olmaktadır.

Hayvanlara gerektiği kadar içme suyu sağlanamadığında, et ve süt kayıpları yaklaşık %15 olmaktadır. Meralarda otlayan hayvanların et ve süt veriminin yükseltilmesi için mutlaka kısa mesafede içme suyu temin edilmesi gerekmektedir. Hayvanların otlama alanı ile su kaynağı arasındaki mesafe arttıkça et ve süt veriminde daha fazla azalma olmaktadır. Bu tür meralarda, mevcut topoğrafik, jeolojik ve hidrolojik koşulların elverişli olduğu durumlarda, hayvan içme suyu teminine yönelik Hayvan İçme Suyu (HİS) göletlerinin yapımı önem kazanmaktadır.

2019 yılından bu zamana kadar kırsalda hayvancılığın geliştirilmesi ve desteklenmesi amacıyla Belediyemizce Aliağa, Bergama, Bornova, Dikili, Kınık, Menemen ve Urla ilçelerinde toplamda 64 adet yeni HİS göleti, 136 adet mevcut HİS Göletinin bakım-onarımları yapılmıştır.

Tarımsal Hizmetler Dairesi Başkanlığımızca, kırsalda hayvancılığın desteklenmesi, üretimde verim ve kalitenin arttırılması için 2024 yılı için planlanmış yeni HİS Göletlerinin yapım, bakım ve onarım çalışmalarına devam edilecektir.

Sulama Göletleri Ve  Sulama Tesisleri

İzmir Büyükşehir Belediyesinin “Başka Bir Tarım Mümkün” vizyonuna uygun olarak küresel iklim değişikliği ve yoksullukla mücadele ile tarımsal sulamada  su tasarrufu için modern sulama sistemleri ve tarımsal sulama göletleri çalışmaları hızla sürdürülmektedir.

Küresel iklim değişikliği ve kuraklığa bağlı olarak mevcut yerüstü (YÜS) ve yeraltı (YAS) su kaynaklarında sürekli azalmalar meydana gelmektedir. YÜS ve YAS kaynaklarının azalması ile birlikte tarımda kullanılan su ihtiyacının karşılanması daha da önemli hale geldiğinden, su kaynaklarının etkin ve verimli kullanılması gerekmektedir.

Sulama sezonları dışında yağışlar sonrası yüzey akışa geçen suların bir kısmı sızarak yeraltı su tablasını beslemekte, bir kısmı ise dereler ve çaylar vasıtası ile doğrudan denizlere dökülmektedir. Dünyada ve Ülkemizde yaşanan kuraklıklar nedeniyle kuruda hububat dahi yetiştirilemeyecek sonuçlar ortaya çıkmaktadır. Bunun sonucunda suyun değeri daha da arttığından, tarımda kullanılan sulama sistemlerinden olan vahşi sulamanın tamamen sonlandırılarak,  suyun en az kayıpla araziye ulaştırılması ve azami derecede su tasarrufu sağlayan yağmurlama ve damla sulama sistemlerinin kullanılması kaçınılmaz hale gelmiştir.

Daimi akışı olmayan, gölet gövde dolgusu için geçirimsiz malzeme bulunabilen, topoğrafyası uygun ve aynı zamanda jeolojik yönden geçirimsizliği olan kurudereler üzerinde sulama göletleri yapılarak sayılarının artırılması hedeflenmektedir. Sulama göletleri tarım arazilerine sulama suyu temini yanında, kısmen yeraltı suyunu besleme ve taşkın kontrolü, olası orman yangınlarının önlenmesi ve söndürülmesi için su alma rezervuarı, evcil ve yaban hayvanlarına içme suyu temini, mesire alanı, sportif amaçlı balıkçılık vb. birçok yararları da bulunmaktadır.

Yeni yapılacak sulama göletleri kapasitelerinin belirlenmesinde, iklim değişikliği ve kuraklık dikkate alınmakta, bir sonraki yılda kuraklık olabileceği varsayımıyla göletlerin su depolama hacimleri buna göre belirlenmektedir.

İzmir geneli kırsalında DSİ sulama alanları ve drenaj havzaları dışında kalan havzalarda sulama suyu teminine yönelik sulama göleti etütlerine başlanılmış olup çalışmalar devam etmektedir. Çeşitli nedenlerle bakım-onarım ve yenileme gerektiren sulama göletlerinin çalışmaları da Belediyemizce yapılmaktadır. Ön etütleri yapılan ve uygun görülen 8 adet sulama göletinin temel sondaj ve malzeme analizleri işlemleri 2023 yılında tamamlanmış olup 2024 yılında da planlanan sulama göletleri için çalışmalarımız devam edecektir.

İlimizde 02.02.2021 tarihinde yaşanan taşkınlar nedeniyle sulama göleti gövde ve dolusavağında hasar meydana gelen Menderes Yeniköy Balabandere ve Menderes Çatalca Sandidere Sulama Göletlerinde acil olarak onarım çalışmalarına başlanarak dolusavak kapasiteleri artırılmış, vana odaları yenilerek inşaatı tamamlanmıştır. Taşkının zarar verdiği Menderes Yeniköy Balabandere ve Çatalca Sandidere Sulama Göletleri dolusavakları, topuk dren bacası, vana odası ve dipsavak onarımı için yaklaşık 10 milyon TL harcama yapılmıştır. Yeniköy gövde onarımı öz kaynaklarımızla tamamlanmış, büyük taşkının göletlerimize taşımış olduğu sedimantasyon temizlenerek, Yeniköy Sulama Göletinde göl alanına sedimantasyon girişini önlemek için tersip bendi yapımı da 2021 yılı içerisinde tamamlanmıştır. Çatalca Sandidere Sulama göleti için tersip bendi projesi hazırlanmış konu izin aşamasındadır.

2019 yılından bugüne Karaburun-Parlak, Menderes-Çamönü ve Yeniköy, Ödemiş-Birgi ve Yılanlı, Menemen-Süleymanlı ve Görece mahallelerine 2 milyon TL değerinde zirai malzeme desteği verilmiştir. Ayrıca Seferihisar-Ulamış mahallesinde sulama tesisinin yenileme çalışmaları tamamlanmıştır.

Belediyemize devri yapılmış olan ve sulama şebekesi yapılmayan Dikili Yahşibey sulama göletinde, 2020 yılında damla sulama tesisinin yapımına başlanmış,10 yıldır atıl durumda olan sulama göleti Belediyemizce faal duruma getirilmiştir. Damla sulama tesisi inşaatı devam etmekte olup projenin bitiş tarihi 2024 yılı olarak planlanmaktadır. Yalnızca bu proje ile 7094 dekar alan sulamaya açılacak ve Yahşibey ve Bademli mahalleleri olarak toplamda 545 çiftçi ailesi faydalanacaktır. Sadece bu proje için hat uzunluğu 65 km olan HDPE 100 borular kullanılacak ve proje bitiminde sadece Dikili, Yahşibey-Bademli mahalleleri için yapılan yatırımın 60 milyon TL’ye ulaşacağı öngörülmektedir. Bu proje ile 2023 yılı itibariyle 4000 dekar alan sulamaya hazır hale getirilmiştir.

Pompaj ihtiyacı olmadan cazibe sistemi ile tasarlanan ve 2022 yılı içerisinde yapımı tamamlanmış olan Urla Birgi-Barbaros Mahalleleri Sulama Göletleri Sulama Tesisi Yenileme İnşaatı ile de 100 çiftçi ailesine fayda sağlanmış ve 950 dekarlık bir alan sulamaya açılmıştır.

Ayrıca Ödemiş Yılanlı mahallesinde 314 metreküp su depolayabilen 3 adet havuz yapılmıştır.

Karaburun Parlak, Bayındır Arıkbaşı göletlerinin filtrasyon sistemleri  2 milyon TL harcanarak yenilenmiş, Ulamış Ağalardere sulama göleti filtrasyon tesisine 207 bin TL harcanarak filtrasyon tesisi yapılmıştır.

2019-2023 yılları arasında sulama gölet ve tesisleri yapımı, yenilenmesi ve bakım-onarımları ve kooperatiflerimize verilen zira malzeme destekleri için harcanan bütçe toplamda 56 milyon TL’dir.
 
Yenilenebilir Enerji (Ges) Kaynaklarının Kullanımı

Elektrik enerjisinin kullanıldığı pompajlı sulama tesislerinde, özellikle terfii değerlerinin yüksek olması ve gücü yüksek pompalar kullanılan tesislerde enerji bedellerinin yüksek olması nedeniyle işletmesini yapan sulama kooperatifleri fatura bedellerini ödemekte güçlük çekmekte ve üreticilerin ürün maliyetlerini de artırmaktadır. Kırsalda tarımsal faaliyetlerin geliştirilmesi ve desteklenmesi stratejik hedeflerimize uygun olarak, terfili sulama tesislerinde yenilenebilir enerji tesisleri kurulması ile çiftçilerimizin ürün maliyetlerini düşürerek gelirlerini artırma ve tarımsal üretimin devamına katkı sağlanmış olacaktır.

Tarımsal sulamada elektrik ihtiyacını karşılamak amacıyla yenilenebilir enerji kaynağı (GÜNEŞ ENERJİ SİSTEMİ) kurulmasına ilişkin hazırlıklarımız 2020 yılında başlamış, projelerimiz devam etmektedir. Söz konusu tarımsal sulama kooperatifleri, 5,5 – 55 kw değişen güçlerdeki pompajlarla yer altı suyu (YAS) veya yer üstü suyu (YÜS) temin etmektedir.

Yapılması planlanan sulama göletlerinin sulama sistemlerinde, terfii gerektiren projelerde, güneş enerjisinden faydalanılmasından planlanmaktadır.

İklim Değişikliği ve Temiz Enerji Daire Başkanlığı ve Tarımsal Hizmetler Dairesi Başkanlığımız ile birlikte yürütülecek olan Karaburun Parlak Sulama Göleti Damla Sulama Tesisi GES Projesinin temelleri atılmış olup, 2024 yılında Karaburun Parlak dâhil olmak üzere, Bergama Kozluca, Seferihisar Payamlı Ve Torbalı Dağkızılca mahallelerinde GES projesinin yürütülmesi planlanmaktadır.