İzmir, ülkemizin, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) Yeşil Şehirler Programı’na dahil olan ilk şehri olarak “İzmir Yeşil Şehir Eylem Planı” ile Yeşil Şehirler Programının bir parçasını oluşturan ve aralarında su, biyolojik çeşitlilik, hava, toprak ve iklim değişikliği konularının da yer aldığı bir dizi kentsel çevre sorununu kapsayıcı nitelikte ele alarak çözümlere yönelik eylemler tespit edilmiştir.

Yeşil şehirlerin amaçları üç başlıkta özetlenebilir:
●    Çevresel varlıklarının kalitesini korumak ve doğal kaynaklarını sürdürülebilir şekilde kullanmak,
●    İklim değişikliği risklerini azaltmak ve bunlara uyum sağlamak,
●    Çevre politikalarının ve imarın, şehir sakinlerinin sosyal ve ekonomik refahına katkıda bulunduğundan emin olmak.
Plan; Avrupa İmar ve Kalkınma Bankasının (EBRD) sağladığı 300 bin Avroluk hibe desteği ile yapılmıştır.

İzmir için hazırlanan Yeşil Şehir Eylem Planının (YŞEP) amacı; çevresel zorlukları belirleyip, bunların içinden en acil ele alınması gerekenleri tespit ederek İzmir için daha yeşil bir geleceği mümkün kılacak bir vizyon oluşturmak ve projeler geliştirmektir. İzmir Yeşil Şehir Eylem Planı, 18 ay gibi bir sürede 100'den fazla katılımcının katkılarıyla İzmir Büyükşehir Belediyesi Stratejik Planı (2020-2024) ile uyumlu olarak hazırlanmıştır. Plan, 16 Aralık 2020 tarihli Meclis Kararı ile onaylanıp yürürlüğe girmiştir.

Yeşil Şehirler süreci, YŞEP hazırlayan ve uygulayan tüm kentlerin kullandığı tutarlı bir metodolojiyi takip eder. Metodolojide dört ana adım yer almaktadır: (1) Yeşil Şehirler Mevcut Durum Değerlendirmesi (2) Yeşil Şehir Eylem Planı; (3) Yeşil Şehir Uygulama Aşaması ve (4) Yeşil Şehir Raporlama Aşaması.

Plan çerçevesinde 21 farklı grupta, altyapı yatırımlarını, politika tedbirlerini, kapasite geliştirme ve savunuculuk girişimlerini içeren, tümü yeşil bir İzmir vizyonu gerçekleştirmeye yardımcı olmak üzere tasarlanmış 47 eylem önerilmektedir. İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin belediyenin öz kaynaklarını kullanarak ya da bağışçı kuruluşların desteğiyle üstleneceği altyapı yatırımları, politika tedbirleri, planlar ve stratejiler, bir grubun davranışlarını değiştirmeyi amaçlayan davranışsal tedbirler, eğitim ve yaptırımları kapsamaktadır.

Hazırlanan İzmir Yeşil Şehir Eylem Planı aynı zamanda hazırlanan İzmir Sürdürülebilir Enerji ve İklim Eylem Planı (İzmir SECAP) ile birlikte çevre ve iklim değişikliği konularında İzmir’in yol haritasını oluşturmaktadır. YŞEP ve SECAP raporları da birbirini tamamlayıcı niteliktedir. Arazi kullanımı, atık yönetimi, binalar, çevre ve biyolojik çeşitlilik, enerji, halk sağlığı, sivil savunma ve acil durum, su yönetimi, tarım ve ormancılık, turizm ve ulaşım sektörleri kapsamında her iki planda toplam 61 eylem beraberce yürütülmektedir.

Türkçe ve İngilizce planlara bu linklerden ulaşabilirsiniz.
İzmir Yeşil Şehir Eylem Planı 2020 (İzmir YŞEP)
http://skpo.izmir.bel.tr/content.aspx?MID=111
Izmir Green City Action Plan, 2020 (İzmir GCAP)
http://skpo.izmir.bel.tr/content.aspx?MID=113


İzmir Sürdürülebilir Enerji ve İklim Eylem Planı (İzmir SECAP)
İzmir Büyükşehir Belediyesi, 2015 yılında Belediye Başkanları Sözleşmesini (Covenant of Mayors) imzalayarak 2020 yılına kadar sera gazı salımlarını %20 azaltım taahhütünde bulunmuştur. İklim değişikliğiyle mücadele kapsamında Avrupa Birliği stratejilerine uygun olarak sera gazı azaltım ve iklim uyum hedeflerini gözden geçirerek Belediye Başkanları Sözleşmesi taahhütünü 05.08.2019 tarih ve 05.628 sayılı Meclis Kararı ile 2030 yılına kadar sera gazı salımlarının %40 azaltılması ve iklim değişikliğinin etkilerine uyum sağlayarak kentimizin dirençliliğinin artırılması olarak yenilemiştir.
Bu taahhüt kapsamında kentsel ve kurumsal sera gazı envanteri, risk ve kırılganlık değerlendirmesi ile sera gazı azaltım ve iklim uyum eylemlerini içeren İzmir Sürdürülebilir Enerji ve İklim Eylem Planı, Avrupa Birliği tarafından Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) Bileşen 1 vasıtasıyla finanse edilerek, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) desteği ile Belediye Başkanları Sözleşmesi metodolojisine uygun olarak belediyemizin birimleri, bağlı kurum/kuruluş ve şirketleri, ilgili kamu kurumları, STK'lar, üniversiteler ve meslek odalarının katılımları ile hazırlanmıştır.

Paydaş katılımı İzmir Sürdürülebilir Enerji ve İklim Eylem Planı sürecinin önemli bir özelliği olmuş, 2019 Aralık ayında düzenlenen başlama etkinliği ve çalıştaylar vasıtasıyla 100'den  fazla katılımcı planın hazırlık sürecinde yer almıştır. Ayrıca, hazırlık sürecinde yerelde iklim değişikliğine uyumun nasıl sağlanabileceğini ve uyum göstergelerini izleme sürecinde hangi verilerin kullanılabileceğini anlamak için belediye birimlerinden ve dış kurumlardan katılım sağlayan paydaşlar ile odak grup toplantıları düzenlenmiştir.

İzmir’in Sürdürülebilir Enerji ve İklim Eylem Planı, İBB Stratejik Plan 2020-2024 vizyonuna uyumlu olarak, en acil çevresel zorlukları belirleyip, önceliklendirme ve ele almayı amaçlayan İzmir Yeşil Şehir Eylem Planı ile eş zamanlı olarak hazırlanmıştır

İzmir Sürdürülebilir Enerji ve İklim Eylem Planını hazırlayan tüm kentlerin kullandığı Belediye Başkanları Sözleşmesi metodolojisine uygun şekilde yürütülen süreçte şu temel adımlar izlenmiştir: 1) Mevcut salım envanterinin hazırlanması ile risk ve kırılganlık değerlendirmesi yapılmasını içeren mevcut durum incelemesinin gerçekleştirilmesi, 2) Salımlar hakkında daha fazla bilgi edinmek, salımları azaltmak ve iklim değişikliğine karşı dayanıklılığı artırmak için pratik eylemler oluşturulması.

İzmir Sürdürülebilir Enerji ve İklim Eylem Planı, kentsel paydaşların katılımıyla belirlenen farklı sektörlerde enerji tüketiminden kaynaklanan salımların azaltılması için bir yol haritası oluşturmaktadır. Kentsel sera gazı salımları, Uluslararası Yerel Girişimleri Konseyi (ICLEI) tarafından IPCC yönergelerine dayanarak oluşturulmuş ve her yerel yönetim için geçerli olan, Uluslararası Yerel Yönetim Sera Gazı Emisyonları Analiz Protokolünün (IEAP) genel ilkeleri ve felsefesi çerçevesinde hazırlanmıştır.  

Belediye Başkanları Sözleşmesi çerçevesinde tanımlanan 12 sektörde, yine aynı sözleşme çerçevesinde tanımlanan 9 temel tehlike için İzmir’de iklim değişikliği riskleri değerlendirilmiştir.  Değerlendirilen sektörler tarım ve ormancılık, binalar, sivil savunma ve acil durum, ekonomi, enerji, çevre ve biyolojik çeşitlilik, sağlık, arazi kullanım planlaması, turizm, ulaşım, atıklar ve su’dur.

İzmir Büyükşehir Belediyesinin ve diğer önemli paydaşların hâlihazırda uyguladığı mevcut politika stratejilerinden ve tavsiyelerden yola çıkarak geliştirilen İzmir Sürdürülebilir Enerji ve İklim Eylem Planı kapsamında, sera gazı salımlarını azaltmak ve karşı karşıya olduğu riskleri ve en kırılgan olduğu noktaları ele alarak iklim değişikliği etkilerine karşı dayanıklılığını arttırmak amacıyla eylemler belirlenmiştir. İzmir Sürdürülebilir Enerji ve İklim Eylem Planı aynı zamanda hazırlanan İzmir Yeşil Şehir Eylem Planı birbirini tamamlayıcı nitelikte olup, birlikte çevre ve iklim değişikliği konularında İzmir’in yol haritasını oluşturmaktadırlar. Arazi kullanımı, atık yönetimi, binalar, çevre ve biyolojik çeşitlilik, enerji, halk sağlığı, sivil savunma ve acil durum, su yönetimi, tarım ve ormancılık, turizm ve ulaşım sektörleri kapsamında her iki planda toplam 61 eylem beraberce yürütülmektedir.

Türkçe ve İngilizce planlara bu linklerden erişebilirsiniz.
Planların Türkçe ve İngilizcesi için:
İzmir Sürdürülebilir Enerji ve İklim Eylem Planı 2020 (İzmir SECAP)
http://skpo.izmir.bel.tr/content.aspx?MID=112
Izmir Sustainable Energy and Climate Action Plan, 2020 (İzmir SECAP)
http://skpo.izmir.bel.tr/content.aspx?MID=114