Ulaşımdan alt yapıya tüm projelerinde çevre faktörünü ön planda tutan İzmir Büyükşehir Belediyesi, son 10 yılda 4.1 milyar liralık yatırım gerçekleştirildi. Gediz, Nif, Bakırçay ve K.Menderes’e İzmir’den kirlilik akışını önleyen Büyükşehir, Türkiye’nin en büyük Çamur Çürütme ve Kurutma Tesisi’nden kent ormanı haline getirdiği moloz döküm yerlerine kadar pek çok hamlesiyle örnek oldu.

Proje ve yatırımlarında “çevre” faktörüne azami özen gösteren İzmir Büyükşehir Belediyesi, 10 yılda yerel yönetimlere örnek çok önemli yatırımlara imza attı. Bunlardan en önemlisi, çevre yerleşimlerde ileri biyolojik atık su arıtma tesisleri kurularak Gediz, Nif, Bakırçay ve Küçük Menderes’e kirlilik akışının önüne geçilmesi oldu. Bu yerleşimlerde içme suyu ve kanal hatları baştan sona yenilenerek sağlıklı bir alt yapıya kavuşturuldu. Egzoz salınımını büyük ölçüde azaltacak raylı sistem hatları devreye girdi. Çevreci yeşil motora sahip yeni otobüsler, vapurlar alındı. Avrupa’nın en büyük Doğal Yaşam Parkı hizmete alınırken, İnciraltı ve Çiğli’de kent ormanları oluşturuldu. Kadifekale kentsel dönüşüm projesi kapsamında yıkılan yapıların ardından çıkan 42 hektarlık alanda ağaç dikimi gerçekleştirildi. Organik tarım çalışmalarına ağırlık verilirken Kuş Cenneti’nin korunması için de bir dizi önlem alındı. Türkiye’de ilk kez uygulanan bir projeyle, Belkahve’deki taş ocakları taşınarak temizlenen alana 45 bin ağaç dikildi.
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu, yatırım ve projeleri gerçekleştirirken gelecek kuşaklara yaşanabilir bir çevre bırakmayı birinci öncelik olarak gördüklerini söyledi.
Büyükşehir Belediyesi’nin son 10 yıl içinde gerçekleştirdiği çevre yatırımlarının toplamı 4 milyar 120 milyon lira oldu.

Yüzülebilir Körfez için ÇED izni bekleniyor
Körfez’in su kalitesi, düzenli takip edilen su numuneleri ile izlenmeye alındı. Yüzülebilir bir Körfez için, karasallaşan alanda dip taraması yapmak ve su sirkülasyonu sağlamak üzere yeni kanal açmak için çalışmalar sürüyor. Bu amaçla derin temizlik için 2 gemi alındı. TCDD işbirliği ile süren proje için ÇED onayı bekleniyor. Ayrıca Tuzla’da yaptırılan deniz süpürgesi suya indi. Temizlenme süreci sudaki oksijen oranını artırınca, sualtının eski sakinleri de evlerine döndü. Deniz altındaki yaşamı tespit amacıyla çekilen sualtı fotoğraflarında çok sayıda denizyıldızı, denizatı, karides ve balıkların görünmesi İzmirlilerin de yüzünü güldürdü.

Arıtmada lider kent
2008 – 2013 yılları arasında 872 bin 500 kişinin evsel atığını arıtacak kapasitede biri biyolojik, 10’u ileri biyolojik olmak üzere 11 arıtma tesisi hizmete alındı; bu arıtmalar için 85.5 milyon liralık yatırım yapıldı. Nif, Küçük Menderes, Gediz nehirleri ile Yarımada kirlilikten kurtuldu.
Önümüzdeki süreçte Yeni Foça, Türkeli, Selçuk, Hasköy (Bayındır), Kınık, Kiraz, Beydağ, Dikili, Tire, Karaburun ve Mordoğan’a atık su arıtma tesisleri kurulacak.
“Yüzülebilir Körfez” hedefiyle “Büyük Körfez Projesi” kapsamında 10 milyon liralık kazıcı-emici ve destek tipi olmak üzere 2 yeni gemi İzmir Körfezi’nde hizmet vermeye başladı.
Karaburun, Foça, Konak ve Güzelbahçe kıyılarına “otomatik meteorolojik ölçüm istasyonları” ile deniz tabanına “akıntı ölçüm cihazları” yerleştirildi.
Türkiye’nin en önemli çevre yatırımlarından biri olan Çamur Çürütme ve Kurutma Tesisi hizmete girdi. Tesis için 70 milyon harcandı.
Atık su arıtma tesislerinden çıkan çamuru güneş enerjisiyle kurutabilmek için Menderes’e yaklaşık 2 milyon liralık 'Solar Çamur Kurutma Tesisi' kuruluyor. Bu tesisin benzerleri Bayındır, Torbalı, Ayrancılar, Özdere, Doğanbey, Urla, Aliağa, Kemalpaşa ve Menemen olmak üzere 9 bölgede daha kuracak. Solar çamur kurutma yöntemiyle yılda bin 500 adet ağaç doğaya kazandırılmış olacak.
Çiğli Atık Su Arıtma Tesisi’nin kapasitesini artırmak amacıyla 4. Faz ünitesi kurulacak.
Büyük Kanal Projesi’nin revizyonu için 5 milyon liralık yatırım yapıldı.
Yüzeysel çöplerin daha etkin ve verimli toplanabilmesi amacıyla körfezin coğrafi şartlarına uygun Mavi Körfez-2 teknesi 2 milyon liralık yatırımla satın alınarak, hizmete alındı. Körfez’deki yüzer çöpleri temizlemek için 2004 – 2013 yılları arasında 1.8 milyon TL harcandı.

Doğal hayata öncelik
Türkiye’de flamingoların üreyebildikleri tek alan olarak kalan İzmir Kuş Cenneti’nde yapay bir “kuluçka adası” kuruldu.
Deniz suyunun karışması nedeniyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalan İzmir’in beşinci ve son dalyanı Homa Dalyanı’nın çevresi setlerle güçlendirilerek koruma altına alındı. 10 milyon liralık yatırım yapıldı.
Kuş Cenneti’nin 20 kilometrelik yolu “tamamen doğal” malzemelerle yeniledi. Yine tamamen doğal malzemeden yeni balıkçı barınakları yapıldı.

Asbestli borular değişti
Büyükşehir’e bağlanan 10 yeni ilçe ile mahallenin birçoğunun eski ve kanserojen etkili asbest borulardan oluşan içme suyu şebekeleri yenilendi. 204 milyon liralık yatırımla 2595 kilometre uzunluğundaki içme suyu şebekesi sağlıklı borularla değiştirildi.
267 milyon liralık yatırımla çevre yerleşimlerde 17 milyon metrekare ova yolu asfaltlandı, ürünler tozdan kurtarıldı, verimlilik arttı.
20 köyde 1 milyon 245 bin liralık yatırımla arsenik veya demir ve mangan arıtma tesisleri kurularak sağlıklı su verilmesi sağlandı. 63 köydeki su depolarına “güneş enerjili otomatik klorlama sistemi” kuruldu.

Sağlıklı ve bol su
Manisa’daki Gördes Baraj suyunun arıtılması için 20 milyon 113 bin liralık yatırımla Sarıkız İçme Suyu Arıtma Tesisi yapıldı. 47.4 milyon liralık yatırımla Kavaklıdere İçme Suyu Arıtma Tesisi’nin yapımına başlandı. Gördes Baraj suyunu kente getirmek için İZSU 70.1 milyon liralık yatırım yapmış oldu.
Manisa’da, Halkapınar ve Menemen’de arsenik arıtma tesisleri kuruldu. Toplam maliyeti 15 milyon Euro’yu (45 milyon TL.) bulan üç tesis sayesinde İzmir’de arsenik sorunu tümüyle ortadan kaldırıldı.
Derelerde 69 milyon liralık yatırımla 172 kilometre uzunluğunda ıslah yapıldı.

Yeşil alan miktarı arttı
Kente 12 milyon 999 bin 943 metrekare yeni yeşil alan kazandırıldı. Bornova’da 231 dönüm arazi üzerinde 24.8 milyon bin liralık yatırımla Aşık Veysel Rekreasyon Alanı, 3 milyon 84 bin liralık yatırımla da Bornova’da Homeros Vadisi oluşturuldu. İnciraltı, Çiğli ve Buca Evka -1’de kent ormanları kuruldu. Bayraklı Cengizhan Mahallesi’ndeki 90 dönümlük alanda 4 milyon liralık yatırımla ünlü arkeolog Ord. Prof .Dr. Ekrem Akurgal’ın adı verilen yaşam parkı oluşturuldu. Sasalı’da 425 bin metrekarelik alanda 21 milyon liralık yatırımla, 120 türden bin 500 hayvanın doğal ortamlarda özgürce yaşadığı, 3 bin ağaç ve 250 bitki türüyle kentin ve kentlinin nefes aldığı Doğal Yaşam Parkı oluşturuldu.
İzmir Büyükşehir Belediyesi, kentin en önemli su kaynağı olan Tahtalı Barajı ve Havzası’nı korumak ve kentin akciğerlerini büyütmek için başlattığı yeşil seferberliğinde 800 bin fidana ulaştı. Böylelikle Tahtalı Havzası’na Kültürpark’taki ağaç sayısının 80 katı kadar fidan dikilmiş oldu.

Moloz yeriydi, kent ormanı oldu
Günde ortalama 3 bin 750 ton evsel katı atık ve evsel nitelikli endüstri atığın bertaraf edildiği Harmandalı Düzenli Katı Atık Depolama Tesisi’nin büyük oranda dolduğundan hareketle, yeni bir katı atık değerlendirme tesisi kurulmaya uygun bir alan tespit edildi. Belirlenen alan ile ilgili kurum ve kuruluş görüşleri alındı, ÇED süreci başlatıldı. Planlanan tesis, entegre bir atık yönetimi yaklaşımıyla projelendirilecek ve teknoloji gereği çevreye olumsuz etkileri olmayacak. Söz konusu tesisin kurulmasıyla birlikte, Harmandalı Düzenli Katı Atık Depolama Tesisi'nin faaliyetine son verilecek ve imara açılması söz konusu olmayan bu alan rehabilite edilerek bir kent ormanına dönüştürülecek. Projenin uygulanması için Çevre Bakanlığı ile görüşmeler sürüyor.
Düzensiz çöp depolama alanları kapatılarak Gümüldür, Türkeli, Urla’da modern transfer istasyonları oluşturuldu. Katı atıkların depolama alanlarına hızlı ve ekonomik olarak taşınmasını sağlamak üzere 28 tır, 25 semitrey alındı. Ayrıca 5 bin çöp konteyneri, 13 konteyner ve 9 tıbbi atık ve tehlikeli atık aracı alındı. Toplam 13.3 milyon liralık yatırım yapıldı. Yelki, Gökdere, Buca Kırıklar ve Gaziemir’de moloz ve inşaat atıklarının çevreye zarar vermeden ve kirlilik oluşturulmadan bertaraf edilmesi için 6.2 milyon lira harcandı. Moloz dökümüne kapanan Gaziemir Evka-7’de kent ormanı oluşturuldu.

Organik tarımda örnek kent
Organik tarım çalışmaları için Buca’da “Toprak ve Yaprak Analiz Tahlil Laboratuvarı” kuruldu. Su havzalarının korunması için organik tarım çalışmaları yaygınlaştırıldı. Bostanlı’nın ardından Urla ve Balçova organik ürün pazarları ile üretici ve tüketicinin doğrudan buluşması sağlandı. Türkiye’nin sektöründeki tek ekoloji fuarı da Kültürpark’ta sektör temsilcilerini bir araya getiriyor.

Çevreci ulaşım
Egzoz gazı salınımlarını minimum düzeye indirecek 80 kilometrelik Aliağa –Menderes Banliyö Hattı devreye girdi. TCDD işbirliğinde gerçekleştirilen bu dev proje için 665 milyon TL.’lik yatırım yapıldı. Hattın Torbalı’ya kadar (30 kilometre) uzatılması için çalışmalar tamamlanma aşamasına geldi.
Çevreci yeşil motora sahip 1372 yeni otobüsle filonun yaş ortalaması 5’e düştü. 520 milyon liralık yatırım yapıldı.
Konak ve Karşıyaka hatlarında çalışacak çevreci ulaşım sistemi tramvay için uygulama projeleri yapılarak yapım ihalesi sonlandırıldı. Önümüzdeki günlerde çalışmalar başlayacak. Yatırım maliyeti ise 391 milyon 810 bin TL.
2.25 kilometrelik Ege Üniversitesi-EVKA 3 metro hattı 90 milyon liralık yatırımla hizmete alındı. Hatay, İzmirspor ve Göztepe istasyonları açılarak hizmet ağı genişletildi. Üçyol - Üçkuyular Fahrettin Altay arası metro hattı ise tamamlanma aşamasında.
İzmir Büyükşehir Belediyesi, genişleyecek metro sisteminde kullanılmak üzere 79 milyon 220 bin TL.’lik yatırımla 32 adet yeni metro çekeri satın aldı.
Egzoz gazı emisyonu minimum düzeyde olacak 15 yeni yolcu gemisi alımı için 117 milyon Euro (351 milyon TL) harcandı. Vapurların iki tanesi İzmir’e geldi.
64 araç, 450 yolcu kapasiteli, hızlı, çevreci ve engellilerin kullanımına uygun 3 adet arabalı yolcu gemilerinin alımı için sözleşme imzalandı. Yeni arabalı vapurlar için 82 milyon liralık yatırım yapılacak.
Bisiklet kullanımını özendirmek amacıyla kent bisikletleri (BİSİM) hayata geçirildi. İnciraltı ile Mavişehir arasında 29 durakta 311 bisiklet ile hizmet veren sistem İzmirliler tarafından büyük ilgi gördü.
Trafiği kolay ve güvenli hale getirmek için yepyeni bir sistem geliyor. Dünyanın gelişmiş büyük kentlerinde uygulanan akıllı, çevreci ve engelli dostu trafik yönetim sistemi, Türkiye’de ilk kez İzmir’de kurulacak.