Erişilebilirlik Butonu
TSE
İzmir Büyükşehir Belediyesi resmi facebook hesabı İzmir Büyükşehir Belediyesi resmi twitter hesabı İzmir Büyükşehir Belediyesi resmi instagram hesabı İzmir Büyükşehir Belediyesi Rss WhatsApp
İzmir Büyükşehir Belediyesi Resmi Logosu
Kapat

Sağ Menü

10° hava durumu ikonu

Sayfası

Sayfa İçeriği

28 üyeli Avrupa Birliği (AB), insan hakları ve pazar ekonomisi konusunda ortak değerleri paylaşan ülkelerden oluşmaktadır. Gerek bu ülkelerin iç ekonomik ve sosyal gelişmelerine destek olmak gerekse ülkelerarası gelişmişlik düzeyini dengelemek amacıyla hibe ya da kredi şeklindeki çeşitli mali araçlar halinde önemli miktarlarda kaynak harcamaktadır. AB, aynı zaman gerekli gördüğü hallerde üçüncü ülkelere de mali yardımlarda bulunmaktadır.
Bunların yanı sıra, AB’ye üye olmak için başvuran ve resmi olarak adaylığı tanınmış ülkelere de özel mali destekler verilmektedir. 1999 yılı Helsinki Zirvesinde adaylık statüsü kazanan Türkiye ile birlikte mevcut beş aday (İzlanda,Makedonya, Karadağ, Sırbistan, Türkiye) ve 1 katılımcı (Hırvatistan) ülke, katılım öncesi yardım adı verilen artırılmış bir mali yardımdan faydalanmaktadır. Ayrıca henüz adaylık statüsü kazanmamış olup Avrupa’da yer alan ve adaylığı çok kısa vadede muhtemel görülen üç potansiyel aday ülke de (Arnavutluk, Bosna Hersek ve Kosova) aynı mali yardım kapsamına girmektedir. Söz konusu yardımlar, ülkelere AB üyeliği sürecinde AB müktesebatına uyum ve uygulama yönünde ülke tarafından alınması gereken siyasi, ekonomik, yasal ve idari tedbirler için mali kaynak sunmaktadır.
Türkiye-AB arasındaki mali işbirliği ilişkisi adaylık öncesi ve sonrası olmak üzere iki ayrı süreçte değerlendirilebilir.

1. Adaylık Öncesi Mali Yardımlar (1964-1999)
1964–1995: 1963 tarihli Türkiye-AT Ortaklık Anlaşmasından 1996 yılında imzalanan Gümrük Birliği’ne kadar geçen süre Türkiye’nin mali yardımlardan mali protokoller aracılığıyla yararlandığı bir dönemdir. Bu dönemde çoğu kredi niteliğinde toplam 1 milyar avro kullanılmıştır.
 
1996–1999: Türkiye ile AT arasında bir Gümrük Birliği tesis edilmesinden adaylık statüsü kazandığımız 1999 yılına kadar olan dönemde Gümrük Birliği’ne bağlı yeni ihtiyaçların karşılanmasına yönelik yardımları içermektedir. Bu dönemde çoğu kredi şeklinde kullanılan toplam yardım 755,3 milyon avro tutarındadır.
 
Bununla birlikte, Türkiye 90’lı yıllarla beraber Avrupa-Akdeniz ortaklığı bünyesinde finanse edilen MEDA (Mediterranean Economic Development Area) programı altındaki hibe nitelikli fonlardan yararlanmıştır. 1996–1999 dönemine yönelik MEDA-I Programı kapsamında destek sağlanan 55 proje için Türkiye’ye 376 milyon avro taahhüt edilmiştir. Bunun yanı sıra, Birlik üyesi olmayan Akdeniz ülkelerine Avrupa Yatırım Bankasından kredi sağlanması amacıyla oluşturulan EUROMED sistemi altında, Türkiye’ye 1997–1999 dönemi için 205 milyon avro tutarında kredi sağlanmıştır.
 
2. Adaylık Sonrası Dönem (2000-2006)
1999 yılında aday ülke konumuna gelen Türkiye, 2001[1] sonu itibarıyla hibe nitelikli fonlardan tek bir çerçeve altında yararlanmaya başlamıştır. Buna göre, Türkiye'ye adaylık sürecindeki yasal ve kurumsal düzenlemeleri yapabilmesi için projeler yoluyla yıllık 177 milyon avro verilmesi öngörülmüştür. 2002-2006 döneminde Türkiye yaklaşık 1,3 milyar avroluk fonu toplam 164 proje için kullanmıştır. 
 
2002-2006 Döneminde Türkiye Tarafından Kullanılan AB Mali Yardımları (milyon avro)
 

Yıl

2002

2003

2004

2005

2006

TOPLAM

Bütçe

126

144

250

300

500

1.320

Proje Adedi

18

28

38

35

45

164

 
Söz konusu fonlar kurumsal yapılanma (%30), AB müktesebatına uyum (%35) ile ekonomik ve sosyal uyumun (%35) temini için kullanılmıştır. Fonlar Türkiye’yi Topluluk programlarına katılım için de hazırlamayı amaçlamıştır.
 
Katılım Öncesi Yardımlar, Katılım Ortaklığı Belgesindeki öncelikler ve Ulusal Programda yer alan taahhütlerin gerçekleştirilmesi için kullanılmıştır. Bununla birlikte, ekonomik ve sosyal uyum kapsamındaki projelerin “Ön Ulusal Kalkınma Planı"ndaki stratejik çerçeveye uyması şartı aranmıştır.
 
Avrupa-Akdeniz ortaklığı çerçevesindeki MEDA-II Programı bu süreçte de devam etmiş olup, 2000–2006 döneminde kullanılmak üzere Türkiye için ayrılan miktar 890 milyon avrodur. Türkiye adaylık statüsünü aldıktan sonra 2002 yılından itibaren MEDA kapsamı dışında bırakılmıştır.
 
Avrupa Birliği bu süreçte mali yardımların ülke içinde etkin ve etkili şekilde kullanılması ve denetlenmesi için Türkiye’den bir Merkezi Olmayan Uygulama Sisteminin kurulmasını talep etmiştir. 2001/41 sayılı Başbakanlık Genelgesi ile kurulan sistemin[ temel aktörleri;  Ulusal Mali Yardım Koordinatörü, Mali İşbirliği Komitesi, Ulusal Fon ve Ulusal Yetkilendirme Görevlisi, Ortak İzleme Komitesi ve Merkezi Finans ve İhale Birimi olarak belirlenmiştir.
 
Bu dönemde Türkiye reform sürecinin yarattığı ivmeyle, Ekim 2005 tarihinde Avrupa Birliği ile katılım müzakerelerine başlamıştır. Üyeliğe uzanan yolda atılan bu adım gerek reformların gerekse bu reformları desteklemek üzere sağlanan mali yardımların nitelik ve niceliğini değiştirmiştir. Enerjiden ulaşıma, halk sağlığından tarıma kadar çok farklı ve kapsamlı alanlarda AB’ye uyumu amaçlayan müzakere süreciyle birlikte, toplumun pek çok kesimini etkileyen yasal ve idari değişiklikler artarak devam etmiştir. Bu nedenle toplumu söz konusu değişikliklere hazırlamak üzere sağlanan mali yardım miktarında da geçmiş döneme kıyasla ciddi bir artış olmuştur.
 
A. KATILIM ÖNCESİ MALİ YARDIM ARACI (IPA)
Avrupa Komisyonu, 2007 yılı itibariyle aday ülkelere yapacağı mali yardımların çerçevesini belirlemek üzere yeni bir düzenlemeye gitmiş ve daha önceden farklı programlar altında yürütülen mali yardımlar tek bir program altına düzenlenerek "Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) adını almıştır. 
 
IPA I (2007-2013)
2003 yılı içinde Türkiye’ye 300 milyon Avro olan mali yardım, 2005 yılında 500 milyona çıkmış olup, IPA I’den 2007–2013 yılları arasında tüm aday ülkelere, 10,1 milyar Avro ayrılmıştır.  Bu tutarın yaklaşık yarısını oluşturan 4,9 milyar Avro, nüfus ve yüzölçümü büyüklüğü dikkate alınarak Türkiye için ayrılmıştır. Katılım Öncesi Mali Araç (IPA) olarak adlandırılan bu yeni düzenleme ile AB, aday ülkeleri tam üyeliğe hazırlamayı amaçlamıştır. 
Bu çerçevede 2007-2013 Dönemini kapsayan IPA I’in toplamda beş bileşeni bulunmaktadır:
1- Kurumsal Kapasitenin Geliştirilmesi
2- Bölgesel ve Sınır Ötesi İşbirliği
3- Bölgesel Kalkınma
4- İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi
5- Kırsal Kalkınma
 

BİLEŞEN

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

TOPLAM

I.Geçiş Dönemi Desteği ve Kurumsal Yapılanma

256,7

256,1

239,6

217,8

231,3

227,5

238,5

1.667,5

II. Sınır Ötesi İşbirliği

2,1

2,9

3,0

3,1

5,1

2,2

2,2

20,6

III. Bölgesel Kalkınma

167,5

173,8

182,7

238,1

293,4

356,1

366,9

1.778,4

IV. İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi

50,2

52,9

55,6

63,4

77,6

83,2

91,2

474,1

V. Kırsal Kalkınma

20,7

53,0

85,5

131,3

172,5

187,4

204,2

854,6

TOPLAM

497,2

538,7

566,4

653,7

779,9

856,3

903,0

4.795,2

 
 2007-2013 IPA Dönemi AB Mali Yardımının Aday ve Potansiyel Aday Ülkelere Göre Dağılımı
 

ÜLKE

Yüzölçümü (km²)

Avro/km²

Nüfus-2006

Avro/Kişi

TOPLAM (Milyon Avro) (2007-2013)

Oran

Hırvatistan

56.594

17.634

4.443.000

224.6

998

10.0%

Makedonya

25.713

23.918

2.039

301.6

615

6.2%

Türkiye

783.562

6.119

72.520.000

66.1

4795

48.2%

Arnavutluk

2.875

206.957

3.149.000

188.9

595

6.0%

Bosna Hersek

1.209

12.810

3.843.000

170.7

656

6.6%

Karadağ

13.812

17.087

624.000

378.2

236

2.4%

Sırbistan

77.474

17.890

7.425.000

186.7

1386

13.9%

Kosova

10.887

58.326

2.070.000

306.8

635

6.4%

İzlanda*

 

 

 

 

30

0.3%

TOPLAM

1,022,126

9,489

96,113,000

103,5

9944

100%

 
 
2002 - 2013 Yılları Arasında Uygulanan Hibe Programları
2002-2013 yılları arasında sosyal içerikli konularda 62 farklı hibe programı kapsamında sivil toplum kuruluşları tarafından geliştirilmiş (odalar, il özel idareleri, dernekler, vakıflar, belediyeler, kooperatifler, üniversiteler, sendikalar, köye hizmet götürme birlikleri vb.) 3176 projeye finansman sağlanmıştır.
 
 

Program ve Yılı

Hibe Programı

Hibe Programını Uygulayan Kuruluş

Projelere Tahsis Edilen Bütçe (avro)

Proje Sayısı

Katılım Öncesi Mali Yardım

2002 Yılı Programı

Aktif İşgücü Piyasaları Yeni Fırsatlar Hibe Programı

Türkiye İş Kurumu

31.956.649,89

245

Katılım Öncesi Mali Yardım

2003 Yılı Programı

STK'lar ile Kamu Diyalogunun Artırılması Hibe Programı

Avrupa Birliği Bakanlığı

483.719,16

11

Katılım Öncesi Mali Yardım

2004 Yılı Programı

Sivil Toplumun Güçlendirilmesi Hibe Programı

Sivil Toplum Geliştirme Merkezi

675.356,24

34

Katılım Öncesi Mali Yardım

2004 Yılı Programı

Sosyal Diyalogun Güçlendirilmesi Hibe Programı

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı

1.672.732,67

26

İdari İşbirliği Programı

Sivil Toplum Diyalogu:Bilgi Köprüleri Hibe Programı

Avrupa Birliği Bakanlığı

2.061.340,65

28

Katılım Öncesi Mali Yardım

2004 Yılı Programı

Sürdürülebilir Kalkınmanın Desteklenmesi Hibe Programı

Kalkınma Bakanlığı

912.015,89

23

Katılım Öncesi Mali Yardım

2004 Yılı Programı

Kültürel Hakların Desteklenmesi: Yayıncılık Destek Hibe Programı

Kültürel Girişimler Hibe Programı

Kültür ve Turizm Bakanlığı

1.462.633,38

25

Katılım Öncesi Mali Yardım

2005 Yılı Programı

Katılım Öncesi Süreçte STK'ların Güçlendirilmesi :

Kadın Hakları Hibe Programı

Engelli Hakları Hibe Programı

Tüketici Hakları Hibe Programı

Çocuk Hakları Hibe Programı

Çevrenin Korunması Hibe Programı

Sivil Toplum Diyalogu: Kentler ve Belediyeler Hibe Programı

Avrupa Birliği Bakanlığı

5.277.641,30

93

Katılım Öncesi Mali Yardım

2006 Yılı Programı

Üniversiteler Hibe Programı

Meslek Örgütleri Hibe Programı

Gençlik STK'ları Hibe Programı

Avrupa Birliği Bakanlığı

19.294.805,56

119

Katılım Öncesi Mali Yardım

2006 Yılı Programı

Aktif İstihdam Tedbirleri Hibe Programı

Türkiye İş Kurumu

15.994.821,26

101

Katılım Öncesi Mali Yardım

2006 Yılı Programı

Türkiye'de Sivil Toplumun Desteklenmesi: Katılımcı Demokrasi için Yerel Hareket

Sivil Toplum Geliştirme Merkezi

399.997, 69

47

Katılım Öncesi Mali Yardım

2006 Yılı Programı

AB-Türkiye Odaları Forumu

TOBB-Eurochambers

2.248.788,39

22

Katılım Öncesi Mali Yardım

2006 Yılı Programı

Türkiye'de Sivil Toplumun Güçlendirilmesi: Sivil Topluma Bütüncül Yaklaşım ve Katılımcı Projeler

Sivil Toplum Geliştirme Merkezi

499.836,23

21

Katılım Öncesi Mali Yardım

2003 Yılı Programı

Samsun-Kastamonu-Erzurum Bölgesel Kalkınma Programı:

Yerel Kalkınma Girişimleri Hibe Programı

Küçük ve Orta Boy İşletmeler (KOBİ) Hibe Programı

Küçük Ölçekli Altyapı Hibe Programı

Kalkınma Bakanlığı

48.274.198,74

396

MEDA Programı 2001

Doğu Anadolu Bölgesel Kalkınma Programı:

Turizm ve Çevre Hibe Programı

Tarım ve Kırsal Kalkınma Hibe Programı

Sosyal Kalkınma Hibe Programı

KOBİ Hibe Programı

Kalkınma Bakanlığı

29.047.351,96

309

MEDA Programı 2005

Euro-Med Youth III Programme

Ulusal Ajans

317.071,85

10

Katılım Öncesi Mali Yardım

2004 Yılı Programı

Ağrı-Kayseri-Konya-Malatya Bölgesel Kalkınma Programı

Yerel Kalkınma Girişimleri Hibe Programı

KOBİ Hibe Programları

Küçük Ölçekli Altyapı Hibe Programı

Kalkınma Bakanlığı

84.915.823,27

510

Katılım Öncesi Mali Yardım

2005 Yılı Programı

Doğu Karadeniz Bölgesel Kalkınma Programı

Yerel Kalkınma Girişimleri Hibe Programı

KOBİ Hibe Programı

Turizm ve Çevre Altyapısı Hibe Programı

Kalkınma Bakanlığı

24.000.000

213

Katılım Öncesi Mali Yardım

2003 Yılı Programı

Bulgaristan ile Sınır Ötesi İşbirliği I

Kalkınma Bakanlığı

456.190,20

9

Katılım Öncesi Mali Yardım

2004 Yılı Programı

Bulgaristan ile Sınır Ötesi İşbirliği II

Kalkınma Bakanlığı

462.646,11

13

Katılım Öncesi Mali Yardım

2005 Yılı Programı

Bulgaristan ile Sınır Ötesi İşbirliği III

Kalkınma Bakanlığı

454.242,63

13

Katılım Öncesi Mali Yardım

2006 Yılı Programı

Bulgaristan ile Sınır Ötesi İşbirliği IV

Kalkınma Bakanlığı

620.666,90

17

Katılım Öncesi Mali Yardım

2006 Yılı Programı

Sel Riskinin Azaltılması:

Sosyal Destek Hibe Programı

Fiziksel Planlama ve Yatırım Hibe Programı

GAP İdaresi

14.999.999,83

37

IPA-IV İnsan Kaynaklarının Güçlendirilmesi

Hayat Boyu Öğrenmenin Desteklenmesi

Milli Eğitim Bakanlığı

 

45

IPA-IV İnsan Kaynaklarının Güçlendirilmesi

Kayıtlı İstihdamın Teşvik Edilmesi Projesi

Sosyal Güvenlik Kurumu

9.317.650,51

42

IPA-IV İnsan Kaynaklarının Güçlendirilmesi

Kadın İstihdamının Desteklenmesi Projesi

Türkiye İş Kurumu

24.505.625,38

135

IPA-IV İnsan Kaynaklarının Güçlendirilmesi

Genç İstihdamının Güçlendirilmesi

Türkiye İş Kurumu

24.308.787,69

128

IPA-I Geçiş Dönemi Desteği ve Kurumsal Yapılanma 

İstanbul 2010 Kültür Başkenti Hibe Programı

İstanbul 2010 Kültür Başkenti Ajansı

1.519.597, 40

11

IPA-IV İnsan Kaynaklarının Güçlendirilmesi

Okul Öncesi Eğitimin Güçlendirilmesi

Milli Eğitim Bakanlığı

5.233.380,48

75

IPA-I Geçiş Dönemi Desteği ve Kurumsal Yapılanma

Voc-Test Merkezleri

Mesleki Yeterlilik Kurumu

6.618.993,68

26

IPA-I İnsan Kaynaklarının Güçlendirilmesi

Özellikle Kız Çocuklarının Okullaşma Oranının Artırılması

Milli Eğitim Bakanlığı

9.882.287,16

89

Katılım Öncesi Mali Yardım

2007-2013

Karadeniz Havzasında Sınır Ötesi İşbirliği Programı

Avrupa Birliği Bakanlığı

1.036.908,80

9

Katılım Öncesi Mali Yardım

2007 Yılı Programı

Sivil Toplum Diyalogu II: Mikro Hibe I&II

Avrupa Birliği Bakanlığı

276.576,84

57

Katılım Öncesi Mali Yardım

2007 Yılı Programı

Sivil Toplum Diyalogu II: Kültür Sanat

Avrupa Birliği Bakanlığı

2.221.068,51

19

Katılım Öncesi Mali Yardım

2007 Yılı Programı

Sivil Toplum Diyalogu II: Tarım Balıkçılık

Avrupa Birliği Bakanlığı

2.796.219,82

23

Katılım Öncesi Mali Yardım

2008 Yılı Programı

AB-Türkiye Kültürlerarası Diyalog: Kültür ve Sanat Hibe Programı

Kültür ve Turizm Bakanlığı

1.802.391,80

17

Katılım Öncesi Mali Yardım

2008 Yılı Programı

Müzeler Hibe Programı

Kültür ve Turizm Bakanlığı

2.030.097,00

21

Katılım Öncesi Mali Yardım

2008 Yılı Programı

Sivil Toplum Örgütleri Arasında Diyaloğun Geliştirilmesi Hibe Programı

Sivil Toplum Geliştirme Merkezi

797.508,17

23

Katılım Öncesi Mali Yardım

2008 Yılı Programı

Yerel Düzeyde Sivil Katılımın Güçlendirilmesi Hibe Programı

Sivil Toplum Geliştirme Merkezi

199.575,90

23

Katılım Öncesi Mali Yardım

2009 Yılı Programı

Türkiye'nin Az Gelişmiş Bölgelerindeki Kadınların ve Kadın STK'larının Güçlendirilmesi Hibe Programı

GAP Bölge Kalkınma İdaresi

2.951.901,74

36

Katılım Öncesi Mali Yardım

2009 Yılı Programı

Özürlülerin Toplumsal Entegrasyonun Geliştirilmesi Hibe Programı

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı

1.931.617,36

23

Katılım Öncesi Mali Yardım

2009 Yılı Programı

Demokratik Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi Hibe Programı

Milli Eğitim Bakanlığı

2.603.609,44

31

Katılım Öncesi Mali Yardım

2009 Yılı Programı

Sivil Toplum Diyaloğu-AB Türk Odaları Forumu II AB-Türkiye Odaları Ortaklık Hibe Programı

TOBB-Eurochambers

2.520.000.000

21

 
 
IPA II (2013-2020)
Komisyon ve Türkiye, yeni Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA II) kapsamındaki mali yardıma ilişkin önceliklerini oluşturmuş ve Endikatif Strateji Belgesinde Türkiye'nin 2014-2020 dönemi için önceliklerine yer vermiştir. Bu önemli belge, Temmuz ayında IPA komitesine sunulmuş ve 26 Ağustos'ta kabul edilmiştir. Hukukun üstünlüğü ve temel haklar, iç işleri ve sivil toplum alanlarındaki reformların, IPA I ile kıyaslandığında daha fazla ödenek alması öngörülmektedir.

Eğitim, istihdam ve sosyal politikalar söz konusu belgedeki diğer öncelikler arasındadır. IPA II, çevre, taşımacılık ve enerji sektörlerinde kaynak etkinliği ile düşük karbon ekonomisine yönelik kalkınmayı teşvik edecek ve Türkiye ile AB arasında ara-bağlantısallığı artırmaya odaklanacaktır. Tarım ve kırsal kalkınma alanlarında, gıda güvenliği, veterinerlik ve bitki sağlığı politikası ile tarım ve balıkçılık alanında çalışmalar yoğunlaşacaktır. Bu öncelikler, yapısal reformları destekleyen, daha hedef odaklı yardıma olanak veren ve mali işbirliğinin etkisini artıran sektör programlarına temel teşkil edecektir. 
 
Katılım Öncesi Yardım Aracı – IPA I’in  2007-2013 yıllarını kapsayan ilk döneminde mali yardımların çerçevesini oluşturan beş bileşeni korunarak mali yardımlara yön verecek beş politika alanına dönüştürülmüştür. 
 
Bu beş politika alanı içinde ise çeşitli başlıklar altında sektörler ve alt-sektörler belirlenerek Avrupa Birliği Bakanlığı ile birlikte konuyla ilgili Bakanlıkların sorumluluğuna verilmiştir. İlgili sektör ve alt-sektörler altında yer alan proje faaliyetleri sektör sorumlusu kurumlar (lead institutions) tarafından koordine edilecektir.
 
IPA-II Altında Yer Alan 5 Bileşen
1. AB Üyeliğine Geçiş Süreci ve Kapasite Geliştirme:
Bu politika alanında, AB müktesebatının benimsenmesi, politik ve ekonomik ölçütlerin yerine getirilebilmesi amacıyla kurumların kapasitelerinin artırılması, ilgili birimler arasında eşgüdüm ve işbirliğinin geliştirilmesi ile yararlanıcı ülkenin çeşitli müktesebat başlıkları altında müktesebatı uygulamaya yönelik kurumsal kapasitesini geliştirmeyi hedeflemektedir. AB fonları ile geliştirilebilecek projelerin büyük bölümü bu politika alanı altında yer almaktadır. Bu başlık altında:
Yönetişim ve Kamu Yönetimi, 
Sivil Toplum, Müktesebata Uyum Desteği, 
Birlik Program ve Ajanslarına Destek, Yargı, 
Temel Haklar, 
Göç ve İltica, 
Entegre Sınır Yönetimi ve Organize Suçlarla Mücadele alanlarında destekler verilmektedir.
 
2. Bölgesel Kalkınma:
Bu politika alanında, aday ülkelerin, bölgeleri arasındaki gelişmişlik farklılıklarını gidermeleri, özellikle ulaştırma ve çevre alanında projeler geliştirmeleri amaçlanmakta ve ulaştırma, çevre (su, atık su ve hava kalitesi konuları), enerji (yenilenebilir ve enerji verimliliği konuları), eğitim, sağlık altyapıları ve bilişim teknolojileri dahil KOBİ’ler desteklenmektedir. 
 
3. İstihdam, Sosyal Politika ve İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi: 
Bu politika alanın amacı, aday ülkeleri Avrupa İstihdam Stratejisi ve Lizbon Stratejisi çerçevelerinde Avrupa Sosyal Fonuna hazırlamak, bu amaçla uygun yapıları ve sistemleri kurmaktır. Bunlar yapılırken Topluluğun istihdam, kadın-erkek eşitliği, sosyal içerme ve eğitim alanındaki ilkelerinin gözetilmesi öngörülmektedir. 
 
Bu kapsamda, istihdama erişim, sosyal içerme, insan sermayesine yatırım (eğitim-sağlık) gibi alanlardaki faaliyetleri desteklenmektedir. 
 
4. Tarım ve Kırsal Kalkınma: 
Bu politika alanında, tarımsal işletmelere destek verilmesi, tarım ürünlerinin işlenmesi ve pazarlanması, ekonomik faaliyetlerin çeşitlendirilmesi ve üretici birliklerine teknik destek verilmesi amaçlanmaktadır. 
 
5. Bölgesel ve Sınır Ötesi İşbirliği: 
Bölgesel ve Sınır Ötesi İşbirliği politika alanında,  yararlanıcı ülkenin diğer yararlanıcılar ile veya üye devletlerle bölgesel, bölgelerarası ve sınır ötesi işbirliği konularını desteklenmektedir. Bu kapsamda:
 
Karadeniz Havzasında Sınır Ötesi İşbirliği Programı 2014-2020 nihai taslakları onay için Avrupa Komisyonu’na gönderilmiştir.
 
Bulgaristan-Türkiye Sınır Ötesi İşbirliği Programı 2014-2020 çalışmaları devam etmektedir.
 
 
B. TÜRKİYE'NİN KATILDIĞI TOPLULUK PROGRAMLARI
Avrupa Birliği politikalarına destek sağlayacak önemli alanlarda ve belirli süreler için  uygulanan çeşitli Birlik Programları bulunmaktadır.
 
Ekonomik ve sosyal birliğini hedefleyen 27 ülkeden oluşan AB'de çeşitli alanlarda işbirliğini teşvik etmek ve ilgili alanlardaki uygulamaları yakınlaştırmak için çeşitli Birlik Programları bulunmaktadır. Üye ülkelerin hepsi için zorunlu olan bu Birlik Programlarının önemli bir bölümü aday ülkeler ve Balkan Ülkeleri gibi AB'nin yakın olduğu ülkelere de açık bulunmaktadır.
 
Türkiye'de aday ülke sıfatı ile bu Birlik Programlarına katılım sağlamaktadır.
 
Türkiye'nin aday ülkelere açık olan Birlik Programlarına katılım prosedürü şu şekilde gerçekleşmektedir:
•   Avrupa Komisyonu ya da ilgili Kurum/Kuruluşumuz Birlik Programına katılım için niyet beyan eder,   
•   Programın konusu ile ilgili Kurum/Kuruluş ile söz konusu Birlik Programı'na katılım AB Bakanlığı tarafından koordine edilir,
•  Programa katılıma ilişkin gereken altyapı oluşturulur,
•   Katılımın resmi belgesi olan Mutabakat Zaptı (MoU), Türkiye ve Avrupa Birliği arasında imzalanır,
•   Katılım Bakanlar Kurulu Kararınca onaylanır ve Resmi Gazete'de yayımlanmasıyla süreç başlar. 
 
 
2007-2013 Dönemi Türkiye'nin Katıldığı Birlik Programları
Hayatboyu Öğrenme Programı (AB Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı)
Birlik düzeyinde mesleki eğitim de dahil olmak üzere öğrenme faaliyetlerini yaşam boyu bir aktivite haline getirmeyi amaçlamaktadır.
 
Gençlik Programı (AB Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı)
Bilgi, eğitim ve fırsatlar sağlayarak, gençlerin ve gençlik çalışanlarının çıkarları için çalışmaktadır. 
 
Araştırma ve Teknolojik Gelişme Alanında Yedinci Çerçeve Programı (TÜBİTAK)
AB'nin sivil Ar-Ge alanındaki temel destek programıdır. Ar-Ge, Ar-Ge altyapıları ve araştırmacı destekleri de dahil olmak üzere geniş bir destek portföyü bulunmaktadır. 
 
Rekabet Edebilirlik ve Yenilik Çerçeve Programı (Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı)
Girişimcilik      -   Program, KOBİ'lerin yenilikçi ve yüksek kaliteli ürünler geliştirmelerini desteklemek üzere tasarlanmıştır.
Bilgi Toplumu   -   Rekabetçi ve yenilikçi bir bilgi toplumunun gelişiminin hızlandırılması, tek Avrupa bilgi alanının geliştirilmesi, bilgi ve iletişim teknolojilerinin topluma yaygınlaştırılması ve etkin kullanımının sağlanması amaçlanmaktadır.
 
Progress Programı (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı)
Program 5 bölümden oluşmaktadır: istihdam, sosyal koruma ve içerme, çalışma şartları, ayrımcılıkla mücadele ve çeşitlilik, toplumsal cinsiyet eşitliği.
 
Kültür Programı(Kültür ve Turizm Bakanlığı) 
Programın genel amacı, Avrupa vatandaşlığı oluşumunu teşvik ederek ve programda yer alan ülkelerde ortak kültürel alanı temel alan sanatçılar, kültürel aktörler ve kültür kurumları arasındaki kültürel işbirliğini arttırarak Avrupalılar tarafından paylaşılan kültürel alanın geliştirilmesini sağlamaktır.
 
2007-2019 Yılları İçin Avrupa Kültür Başkentleri Eylemi
Avrupa kültürünün korunması ve Avrupa kimliğinin güçlendirilmesini amaçlamaktadır.
 
Fiscalis 2013 Programı (Maliye Bakanlığı) 
Genel amacı iç pazarın vergilendirme sisteminin ülkeler arası işbirliğini güçlendirerek düzenli 
olarak işlemesini sağlamak ve iyileştirmektir.
 
Gümrük 2013 Programı (Gümrük Müsteşarlığı)
Programın amacı gümrük alanında iç pazarın etkin biçimde işlemesine yönelik olarak üye ülkelerin çabalarının desteklenmesidir. 
 
2014-2020 Döneminde Türkiye'nin Katıldığı Birlik Programları
Türkiye, aşağıdaki AB programlarına ve ajanslarına aktif olarak katılmaktadır: Yedinci Araştırma Çerçeve Programı, Gümrük, Fiscalis, Rekabet Edebilirlik ve Yenilikçilik Çerçeve Programı, Progress Programı, Kültür Programı, Hayat Boyu Öğrenme ve Gençlik Eylem Programı. Türkiye, yakın zamanda bir kaç program için yeni anlaşmalar imzalamıştır veya imzalama sürecindedir: Ufuk 2020, Erasmus+, İşletmelerin ve Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin Rekabet Edebilirliği, Yaratıcı Avrupa ile İstihdam ve Sosyal Yenilik. Türkiye, Avrupa Çevre Ajansı Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığını İzleme Merkezi'ne katılım sağlamaktadır. 
 
ERASMUS+ Programı (AB Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı) :
Avrupa Birliği Komisyonu tarafından 2007-2013 yılları arasında yürütülen ve 2014 yılı itibariyle sona eren Hayatboyu Öğrenme Programı kapsamında yükseköğretim alanında sağlanan hibe destekleri 2014-2020 yılları arasında Erasmus+ Programı altında da devam edecektir.
 
Erasmus+ Programı, eğitim, gençlik ve spor alanlarında yeni ihtiyaçlara yönelik Avrupa 2020 Stratejisi hedeflerine uygun olarak farklı sektörler arasında işbirliğini teşvik eden daha etkili araçlar sunmayı amaçlamaktadır. 
http://www.ua.gov.tr
 
HORIZON 2020 Programı: AB’nin Ar-ge projelerine ve Araştırma kurumlarına verilen mali programıdır. 
 
Horizon 2020 kapsamında, Araştırma Merkezi tarafından yürütülen faaliyetlerin yanı sıra 3 temel öncelik belirlenmiştir:
Bilimde Mükemmeliyet, daha önce 7. ÇP bünyesinde finansman sağlanan Avrupa Araştırma Konseyi, Yeni ve Gelişen Teknolojiler, Marie Curie Eylemleri ile Araştırma Altyapılarından oluşmaktadır.
Endüstriyel Liderlik ise programın özellikle KOBİ’lere yönelik ayağını oluşturmaktadır. 3 bileşene sahiptir:
Kolaylaştırıcı ve Endüstriyel Teknolojilerde Liderlik
Risk Finansmanına Erişim
KOBİ’lerde Yenilik 
 
Programın en geniş önceliği olan Toplumsal Sorunlar ise öznel eylemlere sahip 7 bileşene sahiptir. Bunlar;
Sağlık, Demografik Değişim ve Refah
Gıda Güvenliği, Sürdürülebilir Tarım, Deniz ve Denizcilik Araştırmaları ve Biyoekonomi
Güvenli, Temiz ve Verimli Enerji
Akıllı, Yeşil ve Bütünleşmiş Ulaşım
İklim Hareketi, Kaynak Verimliliği ve Hammadde
Değişen dünyada Avrupa: Kapsayıcı, Yenilikçi ve Reflektif Toplumlar
Kapsayıcı, Yenilikçi ve Güvenli Toplum bileşenleridir.
 
Bunların yanı sıra, mükemmeliyetin yaygınlaştırılması ve katılımın artırılması, Toplum için ve toplumla birlikte bilim başlıklarında da finansman sağlanacak, Avrupa Yenilik ve Teknoloji Enstitüsü ile Euratom’a da mali destek verilecektir.

Temel hedefleri:
Ar-Ge yatırımı yolu ile ekonomik krizden kurtulmak,
İstihdam yaratmak ve büyümeyi teşvik etmek,
Avrupa’nın küresel liderliğini sağlamak,
 
7.Çerçeve Programı’nın devamı niteliğindedir. İçinde geçmiş dönemlerde ayrı ayrı uygulanan 6 tane Araştırma-Geliştirme Programını barındırmaktadır.
 
HORIZON 2020 projeleri araştırma-geliştirme niteliğinde projeler olup, belediyeler daha çok projelere uygulama (demonstrasyon) kapsamında katılabilmektedir. AB üye ülkeleriyle oluşturulacak konsorsiyum ile projeye başvuru yapılması gerekmektedir.
http://www.h2020.org.tr
 
Creative Europe Programı 2014-2020 (Yaratıcı Avrupa): 
Avrupa Komisyonu’nun Kültür, Medya ve Media Mundus programlarını tek bir çatı altında topladığı programdır. Kültür ve yaratıcı sektörlerde çalışanlar için kolay erişilebilir, basit ve kullanışlı bir çıkış kapısı olması beklenmektedir. 
 
Programın amaçları:
Avrupa’nın kültür ve dil çeşitliliğinin korunarak ve desteklenerek ileriye taşınması,
 
Akıllı, sürdürülebilir ve kapsayıcı büyümeyi teşvik amacıyla kültürel ve yaratıcı sektörlerin rekabet gücünün güçlendirilmesidir.
 
Türkiye, programa 2015 yılı itibariyle katılabilecektir. 
http://ec.europa.eu/programmes/creative-europe
 
COSME 2014-2020
Girişimciler, işletmeleri destekleyen kurum ve kuruluşlar ve KOBİ’ler Avrupa KOBİ’lerinin rekabetçiliğini geliştirmeyi amaçlayan COSME  Programı;
Girişimciliğin desteklenmesi, finans kaynaklarına daha iyi ulaşma imkânı sağlanması, bölgesel düzeyde işletmelere destek sağlanması, KOBİ’lerin uluslararası çalışması ve pazarlara ulaşma becerilerinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır.
http://ec.europa.eu/enterprise/initiatives/cosme/index_en.htm
http://www.kosgeb.gov.tr
 
FISCALIS 2020, GÜMRÜKLER 2020-Maliye Bakanlığı: 
Genel amacı iç pazarın vergilendirme sisteminin ülkeler arası işbirliğini güçlendirerek düzenli olarak işlemesini sağlamak ve iyileştirmektir.
http://ec.europa.eu/taxation_customs/index_en.htm
http://www.gtb.gov.tr
 
GÜMRÜKLER 2020 – Gümrük ve Ticaret Bakanlığı:
Programın amacı gümrük alanında iç pazarın etkin biçimde işlemesine yönelik olarak üye ülkelerin çabalarının desteklenmesidir.
http://ec.europa.eu/taxation_customs/index_en.htm
http://www.gtb.gov.tr